Stel je voor: je bent tien jaar oud en komt vrijdagmiddag thuis na een drukke week op school. In plaats van dat je op de bank kan uitrusten of lekker buiten kan spelen met je vriendjes, komt je moeder naar je toe met een 'leuk' idee: 24 uur Engels met elkaar praten, want je had een mooie 10 gehaald voor je Engels toets! Niet alleen praten jullie 24 uur Engels met elkaar, maar alles wordt ook nog eens gefilmd en online geplaatst. 99k views verder en honderden comments die allemaal iets over je te zeggen hebben: "Jullie bakken er niets van", "Waardeloos en saai" en "Ik versta er niks van". Kan dit iets kwaad vraag je je misschien af? Het antwoord is simpel: ja!
De populariteit van familievlogs is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Ouders filmen het dagelijkse gezinsleven, uitjes, vakanties, bezoeken aan het ziekenhuis of de dokter. Op het eerste gezicht een onschuldige hobby die de ouders een kans geeft om hun creativiteit te uiten en misschien zelfs kan aansporen om meer unieke ervaringen op te zoeken waar hun kinderen ook van mogen genieten, maar niets is minder waar. De kinderen van de ouders maken een groot onderdeel uit van deze vlogs en zijn volop te zien in beeld. Op vakantie in hun zwemkleding, huilend bij de dokter of moe na een drukke schoolweek. Wat het kind ook doet, het wordt vastgelegd en er kijken duizenden mensen naar. De gevaren voor kinderen online worden langzaam steeds meer bekend. Denk aan: online pesten, faalangst, een verkeerd zelfbeeld, grooming of het slachtoffer worden van uitbuiting.
Dat deze gevaren ook op de loer liggen bij het verschijnen van kinderen in de vlogs die gemaakt worden door hun ouders lijkt minder bekend. Want waarom zou je als ouder je kind nog filmen in zwemkleding als dit vervolgens terecht kan komen bij pedofielen netwerken? Buiten de seksualisering van kinderen, zijn online pesten en mentale problemen ook een gevaar voor kinderen in de familievlogs. De continue aanwezigheid van een camera zou kunnen leiden tot een vertekend zelfbeeld van het kind doordat het een egocentrisch wereldbeeld ontwikkeld. Ook lopen kinderen in familievlogs het risico op privacyschending, omdat alles wat ze doen op camera wordt vastgelegd. Hierdoor moeten ze ook op vroege leeftijd om kunnen gaan met online haat en lopen daardoor het risico op faalangst, sociale angst, please-gedrag, of kan het oordeel van de buitenwereld leidend worden. Verder komen problemen zoals prestatiedruk, mentale druk en een loyaliteitsconflict richting de ouders ook op.
Dit loyaliteitsconflict ontstaat doordat de ouders van deze kinderen in dit soort situaties een dubbele rol bekleden: aan de ene kant is de verzorger een veilige haven voor het kind. Iemand bij wie kinderen zichzelf kunnen zijn, samen mee kunnen spelen en opgroeien, maar zich ook bij wie ze zich kwetsbaar kunnen opstellen bij tegenslagen. Dit staat haaks tegenover de rol van werkgever en regisseur: als familievlogger is je kind als het ware de acteur in jouw film, en staat een grappige, emotionele of dramatische prestatie van je kind tegenover een hoger aantal views, dus een hoger inkomen. Door deze dubbelrol is het lastig voor ouders om de grenzen van hun ouderschap in kaart te brengen, wanneer zorgt je kind voor goede content, en wanneer had je je kind eigenlijk al te hulp moeten schieten? Deze situatie is nog complexer voor de kinderen zelf: wanneer kunnen zij op hun ouders rekenen om ze omhoog te helpen als ze vallen, en wanneer moet je eerst presteren voor een video? Deze onbetrouwbaarheid van wat eigenlijk een consistent ouderfiguur zou moeten zijn is zeker voor jonge kinderen verwarrend en kan een langdurige impact hebben op hun ontwikkeling.
De Nederlandse wetgeving schiet tekort. Met het Kinderwetje van Houten en het Internationaal Verdrag Inzake de Rechten van het Kind hebben wij in Nederland al lang geleden besloten dat kinderen gewoon kind mogen zijn. Ondanks dat zijn kinderen van familievloggers aan het werk tijdens het maken van de vlogs en horen daarom ook garantie te hebben op dezelfde wettelijke veiligheden als andere kinderen die werken. Voor kinderen tot 13 jaar oud en die cultureel werk doen, zijn er onder strikte regels uitzonderingen gemaakt. Hetzelfde geldt voor kinderen tot 18 jaar die een bijbaantje hebben. Ook staat er in de Nederlandse wetgeving niets vastgelegd over het deel van de verdienste waar het kind recht op zou moeten hebben. Er moet iets veranderen. In Frankrijk is de wetgeving hierin beter geregeld. Daar kan het kind zodra het 18 jaar oud is, eisen dat de ouders beelden offline halen en heeft het recht op een deel van de verdienste van de video's. De Amerikaanse staat Illinois is de eerste Amerikaanse staat die sinds 2024 specifieke wetgeving omtrent kinderen in familievlogs heeft aangenomen. Het gaat hierbij vooral om een verplicht deel van de verdienste waar het kind recht op heeft zodra het 18 jaar oud is geworden. De Nederlandse regering moet de rechten van het kind te allen tijde waarborgen en daarom snel met aanpassingen in de wet komen waarin expliciet de kinderen in familievlogs beschermd worden. Niet alleen met het recht op een deel van het inkomen, maar ook met het aantal uur dat zij aan de vlogs mee moeten werken.
Bent u het met ons eens dat deze vorm van uitbuiting van kinderen onacceptabel is? steun ons dan in onze missie! Neem een kijkje op onze website.
