Rita Lee Jones, afkomstig uit São Paulo, hielp het feminisme in Brazilië te populariseren
Rita Lee Jones, de Braziliaanse miljoenenverkopende "Queen of Rock" die een internationale aanhang verwierf met haar kleurrijke en openhartige stijl en hits als "Ovelha Negra," "Mania de Você" en "Now Only Missing You," is op 75-jarige leeftijd overleden.
Ook bekend als Rita Lee, overleed ze maandagavond in haar huis in Sao Paulo, volgens een verklaring op haar officiële Instagram-account.
Met een carrière die zes decennia omspande, liet de inwoner van Sao Paulo een blijvende indruk achter met haar oneerbiedigheid, creativiteit en composities met boodschappen die de Braziliaanse samenleving hielpen kennismaken met het feminisme, terwijl ze ook openhartig haar worstelingen met drugsmisbruik aankaartte.
Hoewel ze haar stem als "zwak en een beetje vals" beschouwde, zoals die van een mus, had ze een lange reeks van top-selling albums, waaronder "Rita Lee" en "Rita Lee & Roberto de Carvalho," en tientallen van haar liedjes waren te horen in veelbekeken telenovela's in Latijns-Amerika. Het gigantische televisienetwerk Globo gebruikte haar vertolking van het liedje "Poison Weed" (Poison Ivy) in drie van haar programma's.
"Ik ben niet geboren om te trouwen en ondergoed te wassen. Ik wilde dezelfde vrijheid als de jongens die op straat met hun speelgoedautootjes speelden," vertelde ze in 2008 aan de Braziliaanse editie van Rolling Stone. "Toen ik in de muziek kwam, realiseerde ik me dat de "macho's" absoluut heersten, nog meer in de rockmuziek. 'Wow', zei ik, 'dit is waar ik mijn hoektanden ga laten zien en ze, letterlijk, een harde tijd ga geven.'"
Ze was een zangeres en songwriter die geprezen werd om haar veelzijdigheid, ze bespeelde minstens vijf instrumenten: drums, gitaar, piano, harmonica en autoharp. Ze was ook één van de eerste Braziliaanse muzikanten die elektrische gitaar gebruikte.
Uiteindelijk ging haar populariteit verder dan Brazilië. Ze trad op in Portugal, Engeland, Spanje, Frankrijk en Duitsland. In 1988 onthulde de Britse krant Daily Mirror dat toenmalig prins Charles haar nummer "Lança Perfume" bewonderde en haar als zijn favoriete zangeres beschouwde. Ze won een Latin Grammy in de categorie Best Portuguese Language Album in 2001, voor haar album "3001"
Rita Lee werd beroemd met de groep Os Mutantes (De Mutanten) vanaf 1966. Kleuren en creativiteit, maar ook ironie en oneerbiedigheid, waren vanaf het begin Lee's handelsmerken, wat duidelijk te zien was in de flamboyante kostuums die ze in haar shows opvoerde. Halverwege de jaren 1970, na de verkoop van 200.000 exemplaren van het album "Forbidden Fruit", werd Lee in de muziekwereld de "koningin van de rock" genoemd. Hits op "Forbidden Fruit" zijn onder andere "Now Only Missing You" en "Ovelha Negra," die lang gedraaid werden op radiostations en in Braziliaanse soapseries.
In een interview met de muziekwebsite I Have More Records Than Friends! in 2017 herinnerde Lulu Santos, jurylid van de Braziliaanse versie van The Voice, zich dat ze Rita Lee autoharp zag spelen tijdens een concert.
"Ze bracht dat ding op het podium, in die kleren... het was compleet mythologisch," zei de muzikant. "Er is echt een geslacht van 'meisjes' verbonden met rock in Brazilië, waarvan zij een legitieme vertegenwoordiger is. Maar ik zie haar als een element dat afstand neemt van de clichés van rock." Vanuit haar vrouwelijke gezichtspunt ziet zij de onhandigheid van het versleten cliché van de mannelijke rocker, degene die met zijn benen open speelt. Ze heeft hem doorzien."
Ze was een van de eerste publieke figuren in Brazilië die feministische thema's populariseerde, zoals de tekst van haar nummer "Mania de Voce" (Mania for You) uit 1979, waarin vrouwelijke seksualiteit en plezier centraal stonden. Gelijkaardige liedjes volgden, zoals "Amor e Sexo" (Liefde en Seks) waarin de twee in detail tegenover elkaar werden gezet en "Lança Perfume" (Parfumspray), een ode aan ongebreideld hedonisme.
Later in haar leven werd ze een veganiste en dierenrechtenactiviste. Tientallen jaren lang hield ze haar haar felrood en droeg ze vaak bijpassende lenzen, een populaire look die ze de laatste jaren overboord gooide toen ze haar grijs liet groeien. Ze besloot in 2015 om zichzelf opnieuw uit te vinden als een witte vlinder.
In haar autobiografie, die het jaar daarop werd gepubliceerd, deinsde ze er niet voor terug om het seksueel misbruik te beschrijven dat ze als kind had opgelopen door een man die de naaimachine van haar moeder kwam repareren.
Ze verwees ook naar zichzelf als een "rebel" en "hippiecommunist" en schreef over het stiekem door de ramen van haar huis spelen als tiener, over gearresteerd worden tijdens de dictatuur voor het bezit van marihuana en over haar meerdere afkickklinieken voor drugs en alcohol.
"Ik erken dat mijn beste liedjes geschreven zijn in een veranderde staat, en mijn slechtste ook. Ik heb alleen spijt dat ik me pas laat realiseerde dat het 'medicijn' allang uitgewerkt was," schreef ze. "Mijn generatie leed onder de claustrofobie van een wrede dictatuur, en drugs gebruiken was een manier om lucht van vrijheid in te ademen."
In een interview met het televisieprogramma Fantastico in 2020 legde ze uit dat haar lichamelijke zwakte haar ertoe had aangezet om acht jaar eerder het podium te verlaten.
"Oud worden was voor mij een verrassing, want ik ben nooit oud geweest in mijn leven," vertelde ze het programma. "Ik wilde mijn oude dag weg van het podium doorbrengen, zonder het met het publiek te delen."
Op 10 mei zal er een openbare wake worden gehouden in het planetarium in Sao Paulo, aldus de Instagram-post.
Ze wordt overleefd door haar drie kinderen en haar man, muzikant Roberto do Carvalho, met wie ze een 44-jarige muzikale samenwerking deelde. In 2021 brachten ze samen een nieuw nummer uit, Change, en een remix van enkele van de grootste hits van de zangeres.
Jaren eerder stelde ze zich haar toekomstige dood voor, alsof ze het voorspelde:
"Ik zal in de hemel zijn," schreef ze, "met mijn ziel aanwezig die op mijn autoharp speelt en tot God zingt: 'Dank u, Heer, eindelijk verdoofd.' Epitaaf: Ze was nooit een goed voorbeeld, maar ze was wel een goed mens."
