Nederland is uit de top 20 gevallen in de jaarlijkse KidsRights Index en eindigt in de editie van 2025 op de 21e plaats. Dat is een forse daling ten opzichte van de 3e plek die het land in 2013 bekleedde.
Belangrijke oorzaken van de daling
- Dalende vaccinatiegraad
De afnemende vaccinatiegraad onder kinderen vanaf negen jaar baart grote zorgen. De cijfers zijn inmiddels onder de kritieke drempel van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gezakt. Dit wijst op een groeiende kwetsbaarheid van de volksgezondheid en een falend vaccinatiebeleid, inclusief gebrekkige voorlichting en bereik onder ouders en kinderen. - Onvoldoende aanpak digitale dreigingen en mentale gezondheidscrisis
De KidsRights Index 2025 benadrukt een acute mentale gezondheidscrisis onder jongeren. Meer dan 14% van de kinderen tussen 10 en 19 jaar kampt met psychische klachten, en er is een alarmerende stijging in het aantal zelfmoordpogingen. Deze trend wordt sterk in verband gebracht met intensief gebruik van sociale media en internet. Ondanks maatregelen zoals telefoonverboden op scholen, wordt de reactie van de overheid als “onvoldoende” beoordeeld. Organisaties als UNICEF en KidsRights stellen dat Nederland nog altijd onvoldoende voorbereid is op de digitale uitdagingen waarmee jongeren worden geconfronteerd. - Structurele problemen in jeugdzorg en sociale bescherming
Langdurige systemische knelpunten blijven de vooruitgang belemmeren. De jeugdzorg staat onder constante druk, asielkinderen leven in ontoereikende omstandigheden en kinderarmoede blijft een hardnekkig probleem. - Beleids- en bestuursproblemen in cruciale sectoren
De daling wordt mede toegeschreven aan een gebrek aan samenhangend beleid en besluitvorming op het gebied van asiel en migratie, kinderbescherming en jeugdgezondheidszorg.
De digitale noodtoestand: Volledig verbod op telefoons en sociale media voor minderjarigen
De kern van de crisis rond het welzijn van kinderen in Nederland – en wereldwijd – ligt in de ongecontroleerde blootstelling van minderjarigen aan smartphones en sociale media. De data zijn onomstotelijk: stijgende percentages depressie, angststoornissen, zelfbeschadiging en zelfmoordpogingen hangen direct samen met toenemend digitaal gebruik onder jongeren. Achter deze statistieken schuilt een bittere realiteit: onze kinderen worden digitaal belaagd in een omgeving die ontworpen is voor winst, niet voor bescherming.
Stop Kindermisbruik hanteert hierin een ondubbelzinnig standpunt:
Mobiele telefoons horen niet in handen van minderjarigen. Punt.
Sociale media zijn noch sociaal, noch veilig – ze veroorzaken onherstelbare schade aan de mentale, emotionele en ontwikkelingsgezondheid van kinderen.
Schijnoplossingen zoals schermtijdbeperkingen, klaslokaalverboden of ouderlijk toezicht zijn onvoldoende. Ze kalmeren de publieke opinie, maar pakken de kern van het probleem niet aan. Zolang digitale platforms ontworpen zijn om aandacht te exploiteren en schadelijke content te versterken, blijft elk beschermingsmechanisme ontoereikend.
Wij pleiten daarom voor daadkrachtig beleid, gebaseerd op kindgerichte uitgangspunten:
- Een totaalverbod op smartphonebezit en onbegeleid internetgebruik voor minderjarigen.
- Juridisch afdwingbare verboden op elk gebruik van sociale media door personen onder de 18 jaar.
- Strenge regulering van fabrikanten van digitale apparaten en techbedrijven die zich richten op kinderen, met strafrechtelijke aansprakelijkheid bij overtredingen.
- Een culturele ommezwaai richting offline sociaal contact, buitenactiviteiten en gemeenschapsgerichte kinderontwikkeling.
Dit gaat niet over nostalgie of technofobie. Dit gaat over overleven. Kinderen kunnen zich niet verweren tegen techreuzen van biljoenen dollars – wij moeten dat voor hen doen.
